İLAMA DAYALI İHTİYATİ HACİZLERDE TEMİNAT ARANMAZ- TEMİNAT ALINMAYACAĞINA İLİŞKİN İSTİSNAİ HÜKÜMLER

ÖZET: Kural olarak teminatsız ihtiyati haciz kararı verilemez ise de; kanunlarda teminat alınmayacağına ilişkin istisnai hükümlerin bulunması halinde, bu istisnai hükümlerin amacı ve kapsamı ile sınırlı olarak teminat aranmaksızın ihtiyati haciz kararı verilebilir.(1086 S. K. m. 96) (2004 S. K. m. 259, 301) (4603 S. K. Geç. m. 4) (5411 S. K. m. 140)

Dava: Taraflar arasındaki ihtiyati hacze itiraz isteminin incelenmesi sonunda kararda yazılı nedenlerden dolayı Mustafa D. hakkındaki ihtiyati haczin kaldırılmasına, diğer borçlulara ilişkin itirazın reddine yönelik olarak verilen kararın süresi içinde muterizler vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

Karar: İhtiyati haciz isteyen vekili, genel kredi sözleşmesi uyarınca E. Müh. İnş. Taah. San. Tic. A.Ş.`ye kullandırılan kredilerin ödenmemesi üzerine hesabın kat edildiğini belirterek, müteselsil kefiller hakkında ihtiyati haciz isteminde bulunmuş, talep uygun görülerek mahkemece ihtiyati haciz kararı verilmiştir.

İhtiyati hacze itiraz edenler vekili, alacağın ipotekle güvence altına alındığını, ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla icra takibine başlandığını, mükerrer icra takibinde bulunulduğunu, bankanın gönderdiği ihtarnameye itiraz edildiğini, ihtiyati hacze konu alacak hesabının kat edilmediğini belirterek ihtiyati haczin kaldırılmasını talep etmiştir.

Mahkemece, kefillerin borcunun temini amacıyla tesis edilmiş bir ipotek bulunmadığı, bankanın hesabı kat etmesiyle alacağın muaccel hale geldiğini, Mustafa D.`nun ihtiyati haciz kararı verildiği tarihte ölü olduğu belirtilerek Mustafa D. hakkındaki ihtiyati haczin kaldırılmasına, diğer borçlulara ilişkin itirazın reddine karar verilmiş, hüküm muterizler vekili tarafından temyiz edilmiştir.

İcra ve İflas Kanunu`nun 259`uncu maddesi uyarınca, <İhtiyati haciz isteyen alacaklı hacizde haksız çıktığı takdirde borçlunun ve üçüncü şahsın bu yüzden uğrayacakları bütün zararlardan mesul ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 96 ncı maddesinde yazılı teminatı vermeğe mecburdur. -Ancak alacak bir ilama müstenid ise teminat aranmaz.-Alacak ilam mahiyetinde bir vesikaya müstenid ise mahkeme teminata lüzum olup olmadığını takdir eder.> Bu emredici hüküm uyarınca ihtiyati haciz isteyenin teminat yatırması bir zorunluluk olup, genel kredi sözleşmesinde bu emredici hükme aykırı olarak konulan kayıt geçersizdir. Teminatın amacı, anılan kanun hükmünde açıkça belirtildiği üzere hem borçlunun hem de üçüncü kişilerin ihtiyati haczin haksızlığının anlaşılması hâlinde uğradıkları zararların güvence altına alınmasıdır. Teminat olarak nelerin gösterilebileceği Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu`nun 96`ncı maddesinde sayılmıştır.

Kural olarak teminatsız ihtiyati haciz kararı verilemez ise de; kanunlarda teminat alınmayacağına ilişkin istisnai hükümlerin bulunması halinde, bu istisnaî hükümlerin amacı ve kapsamı ile sınırlı olarak teminat aranmaksızın ihtiyati haciz kararı verilebilir. İİK`nın 259`uncu maddesinde ilama dayanan alacaklarda teminat aranmayacağı, ilam niteliğindeki belgelerden doğan alacaklarda ise teminatın gerekip gerekmediğinin hakiminin takdirine bağlı olduğu belirtilmiştir. İİK`nın 301, II hükmünde de konkordatonun reddi halinde teminatsız ihtiyati haciz kararı verileceği öngörülmüştür. Teminatsız ihtiyati haciz kararı verilebileceğine ilişkin istisnai hükümler İİK dışında bazı özel kanun hükümlerinde de yer almaktadır. Örneğin, Bankacılık Kanununun 140,IV hükmünde kamu tüzel kişiliği olan Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu`na, aynı Kanunun geçici 13`üncü maddesinde, sermayesinin yandan fazlası kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan ya da hisselerinin çoğunluğu üzerinde bu kurum ve kuruluşların idare ve temsil yetkisi bulunan ve özel kanunla kurulmuş bankalara (Tasfiye Halinde T. Emlak Bankası A.Ş. dahil), 4603 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketi Ve Türkiye Emlak Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanunun Geçici Madde 4,II hükmü uyarınca Kanunun adında sayılan bankalara, bu konuda istisna tanınmıştır. Bu nedenlerle Kanunda açıkça tanınan istisnalar dışında teminat gösterilmeksizin ihtiyati haciz kararı verilemez. Mahkemece, bu yönler gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenle ihtiyati hacze itiraz edenler vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 07.02.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.