YARGITAY KARARLARI

T.C
YARGITAY
23. Hukuk Dairesi
2015/994 E. , 2016/3564 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
ASIL VE BİR. DAVALARDA
ASIL DAVADA
BİR. DAVADA

Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde asıl ve birleşen davada davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

– K A R A R –

Davacı vekili, müvekkilinin davalı Kooperatifin ortağı olduğunu, kooperatif ortaklığından ihracına ilişkin kararın…ve …, ve …. sayılı kararı ile iptal edildiğini, kur’a ile A blok B girişi 3. kat 7 no’lu dairenin isabet ettiğini, ancak kooperatifin müvekkilini ihraç etme yollarına başvurarak tapuda temlikten kaçındığını önce sürerek, A blok B girişi 3. kat 7 no’lu dairenin tescilini talep ve dava etmiştir.

Davacı vekili birleşen dosyada, müvekkilinin davalı kooperatifin ortağı olduğunu, müvekkiline isabet ede….Hukuk Mahkemesi’ne dava açıldığını, taşınmazın tapuda kayıtlı bulunan kişi aleyhine tapu iptali açılması yönünde kendilerine süre verildiğini ileri sürerek, davalı adına mevcut tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı Kooperatif vekili, eksik harcın ikmal edilmesini, davacının kooperatif ile ilişkisinin 1982 yılından itibaren kesilmiş bulunduğunu, aidatların ödenmediğini, zamanaşımı nedeniyle davanın reddi gerektiğini, davaya konu edilen dairenin dava dışı kooperatif ortağı …’a ait bulunduğunu, ancak zararını kooperatiften talep edebileceğini, üyelikten ihraç kararının henüz kesinleşmediğini, bekletici mesele sayılması gerektiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Davalı … vekili, davanın reddini istemiştir.

Dairemizin 07.02.2012 tarihli ilamında “ Dava, kooperatif ortaklığına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Dava konusu taşınmaz yargılamanın devamı sırasında üçüncü kişiye devredilmiş, taşınmazı iktisap eden üçüncü kişi de başkasına devretmiştir. Davacı vekili, mahkemece verilen süreye rağmen davaya, dava konusu taşınmazı iktisap eden kişiye karşı devam etmediği gibi, tapu malikine karşı bir dava da açmamıştır. Tapu malikinin taraf olmadığı bir davada tapunun iptali ve tescile karar verilemez. Mahkemece, davacıya yeniden süre verilerek davaya tapu iptali davası olarak devam etmek istemesi halinde, tapu maliki hakkında da dava açması için süre verilmesi, tapu malikine karşı dava açılması halinde her iki davanın birleştirilerek, davacı lehine tapu iptali koşullarının oluşup oluşmadığının belirlenerek bir karar verilmesi, davacının davasını daire karşılığı tazminat davası olarak sürdürmek istemesi halinde; tazminata karar karar verilmesi gerekir.
Yargıtayın yerleşik uygulamalarına göre tazminatın hesaplanma ilkesi aşağıdaki şekilde formüle edilmiştir.
a-Önce ortaklara tahsis edilen konutun dava değeri itibariyle rayiç değeri hesaplanmalıdır.

b-Davalı kooperatife normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin ödeme yaptıkları tarihler itibariyle toplam ödemeleri dava tarihine kadar ( toptan eşya fiyat endeksi ” TEFE” artış ortalama rakamları esas alınarak) taşınarak güncel değeri bulunmalıdır.

c-Bundan sonra yukarıda (a) maddesinde bulunan değerden (b) maddesinde bulunan değer çıkarılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın bu ödemelerine karşı ne miktarda yararlanma elde ettikleri ortaya çıkarılmalıdır.

d- Bunu takiben davacı eksik ödeme yapan ortağın ödentileri (b) maddesindeki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı güncelleştirilmelidir.

e- Bu hesaplamalardan sonra normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın yukarıda (b) maddesinde bulunan ödemelerinin güncel değerinin karşılığı yine yukarıda (c) maddesinde bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre davacının (d) maddesinde eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yararlanması gerektiği orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani sonuç olarak (d) maddesinde bulunan miktar (c ) maddesinde bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan rakamın (b) maddesinde bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktarın (d ) maddesinde bulunan davacı ödemelerinin güncel değerinin ilave edilmesi sonucu bulunacak miktar davacı ortağın davalı kooperatiften talep etmesi mümkün olan zarar tutarıdır.

Bu hususlar dikkate alınarak yapılacak inceleme sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, tapu malikinin taraf olmadığı bir davada tapu iptali ve tescil kararı verilmesi doğru değildir. “ gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, bozma ilamı ve bilirkişi raporuna göre, dava konusu taşınmazın yargılamanın devamı sırasında üçüncü kişiye devredildiği, taşınmazı iktisap eden üçüncü kişinin de davalı …’a devrettiği, kooperatif adına kayıtlı bir taşınmaz ve kooperatif hissesi bulunmadığından davalının pasif husumet ehliyetinin kalmadığı, davaya taşınmazı iktisap eden kişiye karşı devam edilmesi veya davanın kooperatife karşı daire karşılığı tazminat davası olarak sürdürülmesi gerektiği, ancak davacının bu yöndeki tercih hakkını kullanmadığı gerekçesiyle, asıl davada davalı kooperatif yönünden davanın pasif husumet nedeniyle reddine, birleşen davada açılan tapu iptali ve tescil davasında, …’ın taşınmazı ferdileşmeye geçirildikten sonra … 01.09.2009 tarihinde satın aldığı, davacı ile davalı kooperatif arasındaki hukuki ilişkide üçüncü kişi konumunda olduğu, aralarında hukuki ilişkiyi bildiği ve kötü niyetli olduğunun iddia ve ispat edilemediği, tapuda bedelini ödeyerek satış şeklinde işlemin gerçekleştirildiği, davacının davalı kooperatife aidat borcunun bulunduğu, bu borç ödenmeden de tescil istenemeyeceği, davacının yapması gerekenin bozma ilamında işaret edildiği üzere davasını daire karşılığı tazminat davası olarak sürdürmek yönünde olmasının gerektiği, tapu iptali ve tescil davasının yasal şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, asıl ve birleşen davadava davacı vekili, temyiz etmiştir.

1) Davacı yanca açılan … sayılı birleşen dosyasında taşınmazın devredildiği … aleyhine tapu iptal ve tescil isteminde bulunulmuştur. Ne var ki temyiz incelemesine konu kararda, birleşen dava hakkında olumlu ve olumsuz herhangi bir hüküm tesis edilmemiştir.

Bu itibarla, birleşen dava hakkında bir hüküm tesis edilmesi için, hükmün bozulması gerekmiştir.
2) Bozma nedenine göre, asıl ve birleşen davada davacı vekilinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, hükmün BOZULMASINA, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, asıl ve birleşen davda davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 13.06.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.