MAHKEME KARARLARI

T.C.
ŞANLIURFA
İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO : 2010/160
KARAR NO : 2010/2207

DAVACI : Hamit Ç.
VEKİLİ : Av. Selim HARTAVİ
Atatürk Bulvarı Stad 1.Apt Kat:3 No:10 Merkez/ŞANLIURFA
DAVALILAR : 1- Şanlıurfa Valiliği – ŞANLIURFA
2- Güzelyurt Sulama Birliği Başkanlığı-Akçakale/ŞANLIURFA

DAVANIN ÖZETİ : Davacı tarafından Güzelyurt Sulama Birliği Bilgili Köyü seçmen askı listesine yapılan itiraz üzerine tesis edilen 11.11.2009 tarih ve 3677 sayılı işlemin ve bu listelere göre yapılan delege seçimlerinin; Bilgili Köyü seçmen listelerinde bulunan kişilere ait kira sözleşmelerinin sahte olduğu ve delege seçilen kişilerin tüzükte belirtilen şartları haiz olmadıkları iddiaları ile iptali istenilmektedir.

GÜZELYURT SULAMA BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI’NIN
SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma dilekçesi verilmemiştir.
ŞANLIURFA VALİLİĞİ’NİN
SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma dilekçesi verilmemiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Şanlıurfa İdare Mahkemesi’nce gereği görüşüldü:
Dava, davacı tarafından Güzelyurt Sulama Birliği Bilgili Köyü seçmen askı listesine yapılan itiraz üzerine tesis edilen 11.11.2009 tarih ve 3677 sayılı işlemin ve bu listelere göre yapılan delege seçimlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’nun “Birlik Tüzüğü” başlıklı 5. maddesinde, birlik tüzüğünün, birliği kuracak mahallî idarelerin meclislerinde üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla kabul edildikten sonra valinin; birlik birden fazla ildeki mahallî idarelerin katılımı ile kuruluyorsa İçişleri Bakanının onayı ile kesinleşeceği; tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağının birlik tüzüğünde gösterileceği ve onaylanması hakkında tüzüğün onaylanmasına ilişkin usûlün uygulanacağı hükmüne yer verilmiş ve birlik tüzüğünde a) Birliğin adının ve amacının, b) Birlik üyesi mahallî idarelerin adlarının, c) Birliğin merkezinin, d) Birliğin görev süresinin, sona ermesinin ve tasfiyesinin, e) Birliğe devredilen görev ve hizmetlerin, f) Birlik meclisinin ve birlik encümeninin toplantı dönemlerinin, g) Birlik üyesi mahallî idarelerin her birinin birlik meclisinde kaç üye ile temsil edileceğinin ve seçilen üyelerin görev süresinin ve birlik encümeni üye sayısının, h) Birlik üyelerinin, birliğin kuruluş ve faaliyet giderlerine katılma paylarının ve bu payların tespit yönteminin, i) Birliğin gelirlerinin, giderlerinin, bütçe ve çalışma programlarına ilişkin hususların, j) Birlik üyesi mahallî idarelerin ve bu idarelerin hizmet alanında yaşayanların birlik hizmetlerinden yararlanma usûllerinin, k) Tüzük değişikliğinin nasıl yapılacağı hususlarının bulunmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmış; anılan Kanun’un “Birlik Meclisi” başlıklı 8. maddesinde, birlik meclisinin, birliğin karar organı olduğu ve birlik üyesi mahallî idarelerin meclislerinin kendi üyeleri veya belediye meclis üyeliğine seçilmeyi haiz kişiler arasından, birlik tüzüğünde belirlenen sayıda ve gizli oyla seçecekleri üyelerden oluşacağı; ancak dışarıdan seçileceklerin sayısının mahallî idare meclisinden seçileceklerin üçte birini geçemeyeceği; asıl üye sayısının yarısı kadar yedek üye seçileceği hükmüne yer verilmiş; anılan Kanun’un “Sulama Birlikleri” başlıklı 19. maddesinde ise, sadece sulama amaçlı olarak kurulan mahallî idare birliklerinde birlik meclisinin, 8. maddede belirtilen doğal üyeler ile belediye meclisi üyeliğine seçilme şartlarına sahip olan ve birliğin sulama faaliyetinden faydalanan mülk sahibi çiftçiler arasından birlik tüzüğünde gösterilen sayıda seçilecek üyelerden oluşacağı; seçimin, üye mahallî idare sınırları içinde birliğin sulama faaliyetinden faydalanan çiftçilerin katılımıyla o mahallî idare meclisinin gözetiminde yapılacağı; arazinin beş yıldan fazla kiralanması halinde birlik meclis üyeliğine seçilme ve birlik meclisi üye seçimlerinde oy kullanma hakkının kiracıya ait olduğu; birlik üyesi mahallî idarelerin birlik meclisinde kaç üye ile temsil edilecekleri hususlarına yer verilerek, o mahallî idare sınırları içindeki sulanan alanların birliğin sulama faaliyetinden faydalanan toplam alana oranına göre tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Dosyanın incelenmesinden; İçişleri Bakanlığı’nın 29.07.2009 tarih ve 62415 sayılı yazısı üzerine Bakanlar Kurulu’nun 10.08.2009 tarih ve 15362 sayılı kararı ile kurulması kararlaştırılan ve anılan kararın 03.09.2009 tarih ve 27338 sayılı Resmî Gazete’de yayımını müteakiben 07.10.2009 tarih ve 3303 sayılı Valilik yazısı ile Birlik seçimlerine gözlemci olarak katılmak üzere İl Mahallî İdareler Müdürü Halil A., VHKİ Ahmet P. ve Zehra S. görevlendirilmiş ve görevlendirmenin ardından seçim hazırlıklarının tamamlanması sonrasında, davacı tarafından Güzelyurt Sulama Birliği Bilgili Köyü seçmen askı listesine; Bilgili Köyü seçmen listelerinde bulunan kişilere ait kira sözleşmelerinin sahte olduğu ve delege seçilen kişilerin tüzükte belirtilen şartları haiz olmadıkları iddiasıyla yapılan itiraz üzerine dava konusu 11.11.2009 tarih ve 3677 sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine de hem söz konusu işlemin hem de bu listelere göre yapılan delege seçimlerinin iptali istemi ile görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile dosya münderecâtının, Güzelyurt Sulama Birliği Tüzüğü’nün ve 2577 sayılı Kanun hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; Birlik Tüzüğü’nün “Birlik Meclis Üye Sayısı” başlıklı 9. maddesinde, … mahallî idarenin alanının ne kadar küçük olursa olsun doğal üyenin yanında en az bir seçilmiş üyenin de bulunacağı hususu düzenlenmiş, Tüzüğün “Birlik Meclis Üyeliği Seçimine Katılma Şartları” başlıklı 10. maddesinde, …birlikte sulayıcı olarak kayıtlı olan her Türk vatandaşının 18 yaşını doldurduğunda oy verme, 25 yaşını doldurduğunda da aday olma hakkına sahip olduğu ancak, meclis üyeliğine aday olacakların ilâveten a) …(davalı parseller hariç olmak üzere) adına en az 40 dekar arazisi bulunan mülk sahibi olmak gerektiği; b) Doğal üyeler hariç ana, baba, büyükanne, büyükbaba, evlat, torun ve kardeş, karı – koca ve bu derecedeki sıhrî hısımların (evlenme yoluyla edinilen akrabaların) bir mecliste birleşemeyecekleri düzenlemelerine yer verilmiş ve anılan düzenlemelerin 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu’nda yer almayan düzenlemeler oldukları ve Kanun karşısında Birlik Tüzüğü’nün seçimlere ilişkin düzenlemelerde daraltıcı ve kısıtlayıcı kurallar getirdiği görüldüğünden; daraltıcı ve kısıtlayıcı düzenlemelerin normlar hiyerarşisine uygun olup olmayacağı hususunun (2577 sayılı Kanun’un 20. maddesinde düzenlenmiş olan re’sen tahkik kuralı ve anılan Kanun’un 2. maddesi bağlamında incelenerek) ortaya konulması gerekmektedir.

Hukuk düzeni değişik nitelikte kurallardan oluşmakta olup; bir hukuk kuralının bir üstteki hukuk kuralına aykırı olmaması ve nihayetinde de tüm kuralların en üst iç hukuk normu olan Anayasa’ya aykırı olmaması haline normlar hiyerarşisi denilmekte olup; bu hiyerarşiye göre temel kurallar, kanun koyucu tarafından konulan Anayasa – kanun ve kanun hükmünde kararnamelerden; yürütme organı (ve idare) tarafından kanunların emrettiği hususları düzenlemek veya kanunların uygulamasını göstermek üzere tüzüklerden; kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak ya da emrettiği konuları düzenlemek üzere çıkarılan yönetmeliklerden oluşmakta olduğuna göre; normlar hiyerarşisi teorisi uyarınca bir alt norm geçerliliğini ve varlığını bir üst normdan aldığından; alt normun, üst norma uygun olması gerekmektedir.

Bu itibarla; medenî yargıdan farklı olarak idarî yargının kamu düzeninden olması sebebi ile seçim usulünün düzenlendiği ve dava konusu seçimin dayanağı olan (yukarıda metnine yer verilen) Birlik Tüzüğü’nün bahsi geçen maddelerinin (sebep denetimi bakımından re’sen incelenmesi gerekmekte olduğundan), Birlik Tüzüğü’nün dayanağı olan 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanunu hükümlerine normlar hiyerarşisi bağlamında uygunluk taşımadığı; Kanun’da sulama birliği meclis üyesi olmak için zorunlu adaylık ve üyelik usulüne ilişkin bir düzenleme bulunmamasına karşın Tüzük’te doğal üyenin yanında en az bir seçilmiş üyenin bulunması zorunluluğu getirildiği; Kanun’da seçimlerde oy kullanabilmek için birliğin sulama faaliyetinden faydalanmak yeterli iken, Tüzük’te üye seçimlerinde oy kullanabilmek için birlikte sulayıcı olarak kayıtlı olma koşulunun getirildiği; Kanun’da meclis üyesi olabilmek için mülk sahibi çiftçinin sahip olduğu mülk bakımından kısıtlayıcı bir hükme yer verilmemesine karşın, Tüzük’te en az 40 dekar arazi maliki olmak gerektiği düzenlemesine yer verildiği; Kanun’da meclis üyesi adayı olabilmek için herhangi bir akrabalık derecesi kısıtlaması bulunmaz iken, Tüzük’te dereceleri sayılan akrabalıkların bir mecliste birleşemeyecekleri düzenlemesine yer verildiği ve bu hali ile Birlik Tüzüğü’nün 5355 sayılı Kanun’a aykırı olduğu, Kanun’a aykırı olan Tüzük uyarınca belirlenen Bilgili Köyü askı listelerine göre yapılan Bilgili Köyü delege seçiminde ise hukuka uyarlılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Ayrıca, Şanlıurfa ili Harran ilçesi Bilgili Köyünde ikamet eden davacı adına vekili Avukat Selim HARTAVİ tarafından Şanlıurfa Valiliğine verilen dilekçede; İlimizde Bakanlar Kurulunun 10/08/2009 tarih ve 2009/15362 sayılı kararıyla yeni kurulan Güzelyurt Sulama Birliğinin kuruluş ve faaliyete geçirilmesi için Birliğinin sulama sahasında bulunan 21 köyde ve 1 belde belediyesindeki çiftçi kayıtlarının Birlik Tüzüğü doğrultusunda güncelleştirilmesi esnasında ve daha sonraki süreçte İlimiz Harran İlçesi Bilgili Köyü Muhtarlığınca askıya çıkartılan ve kesinleşen seçmen listelerinde ki 29 (yirmidokuz) çiftçiye ait Kira Sözleşmelerinin Güzelyurt Sulama Birliği Tüzüğüne aykırı olduğunu, bu şahısların seçmen listelerinde yer alabilmek için 3.000, 4.000 ve 5.000 metre2 alanlı taşınmazları kiraladıklarını, taşınmaz kiralama işinin Şanlıurfa 2. Noterliğinde 02/01/2009 tarihinden geçerli olmak üzere 10 yıllık süreyle 20/10/2009 tarihinde düzenlendiğini, Kira Sözleşmelerinin tanzim tarihi dikkate alındığında Birlik Tüzüğünde “seçimden en az 3 (üç) ay önce ve süresi 5 (beş) yıldan fazla olmak kaydıyla Noter tasdikli olması gerektiği” , ancak Bilgili Köyündeki bazı seçmenlerin seçimden 5-6 gün önce Noterde tanzim edilen kira sözleşmeleri bulunmasına rağmen, Birlik Tüzüğüne aykırı bir şekilde Kira Sözleşmelerinin Şanlıurfa Valiliği İl Mahalli İdareler Müdürlüğüne sunulduğunu, İl Mahalli İdareler Müdürü İ.Halil A.’nın Bilgili Köyündeki usulsüz başvuruları kabul ederek seçmen listelerini hazırladığını ve usulsüz başvuran şahısların seçimlere katılmasını sağladığını, usulsüz başvurulara karşı yaptıkları itirazları dikkate almayan ve usulsüz başvuruda bulunan Bilgili Köyündeki 29 (yirmidokuz) çiftçiye ait hiçbir belgeyi inceletmediği iddiası ile İl Mahalli İdareler Müdürü İ.Halil A.’ın görevin gereklerine aykırı hareket ettiğini ve keyfi muamelede bulunduğundan bahisle idari soruşturma talebinde bulunulduğu, konu ile ilgili Şanlıurfa Valiliği İl İdare Kurulu Müdürlüğünün 19/11/2009 tarih ve B054VLK4630600- 498/2288 sayılı görevlendirme oluru ile konunun araştırılması için görevlendirilen İl Planlama ve Koordinasyon Müdürü Ferudun Cemal Sofuoğlu tarafından düzenlenen ve tamamı Dosya Eki Klasör içerisinde bulunan Araştırma Raporunun sonuç bölümünde; 1-Güzelyurt Sulama Birliği Bilgili Köyü Çiftçi Listelerinin oluşturulması sırasında Valiliğimize teslim edilen bazı kişilere ait belgelerin sahte olduğunun bu Araştırma Raporu ile anlaşılması ve seçimlerinin birlik tüzüğüne aykırı, hakkaniyet çerçevesinde ve hukuka uygun olarak yapılmadığı kanaatine varıldığından, Birlik delege seçimlerin iptali için yetkili makamlara Valilik olarak müracaatta bulunulmasını; 2- Güzelyurt Sulama Birliği yetkili organlarının seçimlerine Bilgili köyü doğal ve asil delegelerinin katılmaları nedeniyle, Birliğin başkanlık ve diğer organlarına ait seçimlerin iptali için yetkili makamlara Valilik olarak müracaatta bulunulmasını; 3- İlimiz Harran İlçesi Bilgili Köyü muhtarı İsa KILIÇ ve köy ihtiyar heyeti hakkında bu Araştırma Raporu doğrultusunda ön inceleme yapılmasını,(4483-3,j) (şikayetçi Hamit Ç. hariç) 4- Valiliğimiz İl Mahalli İdareler Müdürlüğüne teslim edilen 27 (yirmi yedi) kişiye ait Gayrimenkul Kira Sözleşmelerini gerçeğe aykırı olarak düzenleyenlerin, resmi evrakta sahtecilik yapanların ve resmi makamları yanıltanların ortaya çıkartılması amacıyla bu Araştırma Raporu doğrultusunda (EK-107) listede bulunan kişiler hakkında yetkili makamlara suç duyurusunda bulunulmasını, 5- Bilgili Köyünde yapılan usulsüzlüğün sulama sahasında olan belde de ve diğer köylerde de yapılabileceği düşünüldüğünden, çiftçi kayıt listelerinde bulunan kişilerin tamamına ait belgelerinin yeniden incelenmesini, 6- Güzelyurt Sulama Birliği yetkili organlarının seçiminde ve sulama sahasındaki yerleşim bölgelerinde bulunan çiftçilere ait belgeleri inceleyen, seçmen listelerini kesinleştiren, yapılan itirazları karara bağlayan ve dilekçeleri süresi içerisinde eldeki mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda cevaplayan İl Mahalli idareler Müdürü İ.Halil A. Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmenleri Ahmet P. ve Zehra S. hakkında, ön inceleme yapılmasına gerek olmadığı yönünde görüş belirtildiği, bu nedenle anılan raporda ve diğer bilgi ve belgelerde yer verilen tespitler uyarınca Güzelyurt Sulama Birliği Bilgili Köyü Çiftçi Listelerinin oluşturulması sırasında bazı kişilere ait belgelerin sahte olduğunun anlaşıldığından, birlik tüzüğüne aykırı olarak belirlenen seçmen listelerine yapılan itirazın reddine ilişkin işlem ile bu listelere göre yapılan delege seçimi işlemlerinde bu yönüyle de hukuku uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 100,65 TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, A.A.Ü.T uyarınca 550,00 TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı vekiline verilmesine, artan posta ücretinin isteği halinde davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay’a temyiz yolu açık olmak üzere 30/12/2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan
FATİH ZENCİRCİ
38423

Üye
BEKİR DEMİRCİ
94883

Üye
KASIM TAŞDAN
101109